Αποστόλης Αγγελόπουλος

Η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου με γοητεύει ιδιαίτερα. Ξεκίνησα λοιπόν αυτή την ιστοσελίδα με το ίδιο μεράκι και την ίδια διάθεση που θα είχα αν έφτιαχνα ένα βαρκάκι από χαρτί και το έριχνα στη θάλασσα. Πάλι δεν θα γνώριζα αυτόν που θα το έβρισκε...

Θα ήθελα αυτή η ιστοσελίδα να φανεί χρήσιμη σε όποιον θέλει να μάθει περισσότερα για την ψυχοθεραπεία και ειδικά για την ομαδική ανάλυση. Θα ήθελα να μπορεί να ικανοποιήσει το (απλό ή επαγγελματικό) ενδιαφέρον του επισκέπτη της.
Έχω φροντίσει να συλλέξω ερωτήσεις και απαντήσεις που συχνά θέτουν όσοι σκέπτονται να ξεκινήσουν την ψυχοθεραπεία. Θα βρείτε επίσεις στοιχεία για εμένα και τη δουλειά μου. Στα κείμενά μου για διάφορα θέματα θα βρείτε σκέψεις άλλοτε καλοδουλεμένες και άλλοτε όχι, ποτέ όμως αβασάνιστες. Στις συνδέσεις θα βρείτε σελίδες ανάλογης θεματικής.
Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου και μέσω αυτής της ιστοσελίδας. Εγώ από την πλευρά μου θα φροντίσω να ανανεώνω το περιεχόμενό της.

Καλή πλοήγηση...

Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι είδος θεραπείας κατά την οποία ένας μικρός αριθμός ανθρώπων συναντιέται τακτικά με την καθοδήγηση ενός (ή δύο πολλές φορές) κατάλληλα εκπαιδευμένου επαγγελματία θεραπευτή, με σκοπό να βοηθήσουν ο καθένας τον εαυτό του και ο ένας τον άλλο. Αποτελεί μια δοκιμασμένη για πάνω από πενήντα χρόνια θεραπεία και έχει μια ευρύτατη ανάπτυξη στο εξωτερικό και στη χώρα μας.

Γιατί ομάδα:  Αν το σκεφτεί κανείς, όλη μας τη ζωή την περνούμε μέσα σε ομάδες Η οικογένεια, το σχολείο, οργανωμένες δραστηριότητες, το εργασιακό περιβάλλον είναι ομάδες μέσα στις οποίες μεγαλώνουμε και αναπτυσσόμαστε ως προσωπικότητες, Η ψυχοθεραπευτική ομάδα μπορεί να είναι μια από τις ομάδες της ζωής μας αφού προσφέρει ένα ασφαλές πλαίσιο για να μοιραστούμε προβλήματα ή ανησυχίες, να καταλάβουμε καλύτερα την κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει και να μάθουμε ο ένας από τον άλλο.
Οι ομάδες είναι εξίσου αποτελεσματικές με τις ατομικές θεραπείες. Σε κάποιες περιπτώσεις δε, είναι ακόμη αποτελεσματικότερες, όπως για παράδειγμα στις περιπτώσεις αυτών που περνούν κάποια σωματική ασθένεια. Η ομάδα βοηθά στην καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος, ενθαρρύνει την ελπίδα και την πρωτοβουλία και συμβάλλει στην ποιοτικότερη διαβίωση.
Αν σκέφτεστε να ξεκινήσετε ψυχοθεραπεία μπορείτε από κοινού με τον θεραπευτή σας να διερευνήσετε τη φύση του προβλήματος που σας απασχολεί. Θα εργαστείτε μαζί για να αποκτήσετε καλύτερη κατανόηση του τι σας συμβαίνει και θα επεξεργαστείτε μαζί τις αλλαγές που χρειάζεται να πραγματοποιήσετε για να νιώσετε καλύτερα. Μαζί με την ομαδική θεραπεία υπάρχουν και άλλες μορφές που μπορεί να σας βοηθήσουν ανάλογα με την περίπτωση:

• Συνεδρίες ατομικής ψυχοθεραπείας
• Θεραπεία ζεύγους ή οικογένειας
• Φαρμακευτική αγωγή
• Συνδυασμός των παραπάνω

Ο θεραπευτής σας, θα σας βοηθήσει να επιλέξετε την κατάλληλη στρατηγική κατανοώντας τα πλεονεκτήματα κάθε περίπτωσης και ανδεικνύοντας αυτή που σας ταιριάζει περισσότερο.

Οι Ομαδικοί Ψυχοθεραπευτές

Οι ομαδικοί ψυχοθεραπευτές είναι επαγγελματίες της ψυχικής υγείας εκπαιδευμένοι σε έναν ή περισσότερους τομείς όπως η ψυχιατρική, η ψυχολογία, η κοινωνική εργασία κ.α.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη θεσμοθετημένοι κρατικοί φορείς που να πιστοποιούν την επάρκεια των ψυχοθεραπευτών (είτε αυτοί εργάζονται ατομικά είτε ομαδικά). Υπάρχουν όμως επίσημες πιστοποιήσεις για την επαγγελματική επάρκεια των ψυχιάτρων, των ψυχολόγων, των κοινωνικών λειτουργών κ.α. Εάν σκέφτεστε ωστόσο να απευθυνθείτε για ψυχοθεραπεία (ατομική ή ομαδική) μάθετε αν ο θεραπευτής έχει την απαραίτητη εκπαίδευση σε πιστοποιημένη γι' αυτό εταιρεία η οποία είναι μέλος της αντίστοιχης διεθνούς για κάποια θεραπευτική τεχνική. Μπορείτε επίσης να μάθετε αν ο θεραπευτής σας είναι ο ίδιος μέλος της αντίστοιχης διεθνούς εταιρείας. Αυτός είναι μέχρι στιγμής ο πιο κατάλληλος έλεγχος για την επαγγελματική επάρκεια του θεραπευτή σας.
Ειδικά για την ομαδική ανάλυσηη πλέον κατάλληλη επαγγελματική ένωση θεωρείται διεθνώς η Group Analytic Society (International) (GASi). Υπάρχει επίσης η διεθνής ένωση European Group Analytic Training Institutes (EGATIN) η οποία θέτει τα επαγγελματικά κριτήρια για την εκπαίδευση των ομαδικών αναλυτών και μέλη της είναι οι τοπικές εταιρείες που προσφέρουν πιστοποιημένα εκπαίδευση σε αυτού του τύπου την ψυχοθεραπεία. Μια πολύ σημαντική διεθνής εταιρεία που προσφέρει επιστημονική ενημέρωση και κατάρτιση σε ομαδικούς ψυχοθεραπευτές - όχι όμως και επαγγελματική πιστοποίηση - είναι η International Association of Group Psychotherapy & Group Processes (IAGP).
Εξίσου σημαντική είναι και η καλή "αίσθηση" και η εμπιστοσύνη που σας εμπνέει ο θεραπευτής ή θεραπεύτρια ως πρόσωπο. Η σχέση με τον ψυχοθεραπευτή αποτελεί συνήθως μια σημαντική ανθρώπινη σχέση – παρ' όλα τα επαγγελματικά της χαρακτηριστικά – και γι' αυτό χρειάζεται να επιλέγουμε και με συναισθηματικά κριτήρια.

Ποιους ανθρώπους ωφελεί ιδιαίτερα η ομαδική ψυχοθεραπεία

Όπως και η ατομική ψυχοθεραπεία, η ομαδική ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν:

• δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις
• προβλήματα με παιδιά και εφήβους (επίδραση διαζυγίου, σχέσεις μεταξύ συνομηλίκων, ακραίες συμπεριφορές κ.α.)
• με δυσκολία στα γηρατειά
• προβλήματα υγείας
• κατάθλιψη και άγχος
• απώλεια
• τραυματικές εμπειρίες
• δυσκολίες προσαρμογής στον κυρίαρχο τρόπο ζωής
• διαταραχή προσωπικότητας
• εξαρτητικές διαταραχές

Η ομαδική συνεδρία

Η ομαδική συνεδρία είναι μια δραστηριότητα για την οποία προσπαθούν όλα τα μέλη μιας ομάδας, κατά την οποία όμως έχει την κλινική ευθύνη (και για την ομάδα και για κάθε ένα μέλος της) ο συντονιστής. Σε μια τυπική συνεδρία 90 λεπτών τα μέλη εκφράζουν τα προβλήματά τους, τα συναισθήματα και τις ιδέες τους και αλληλεπιδρούν, όσο το δυνατό πιο ελεύθερα και με ειλικρίνεια μεταξύ τους. Τα μέλη της ομάδας μαθαίνουν όχι μόνο να εκφράζουν και να κατανοούν καλύτερα τον εαυτό τους, αλλά και να βοηθούν θεραπευτικά και τους άλλους.

Παράγοντες που προωθούν την αλλαγή στις ομάδες

Παρακάτω απαριθμούνται παράγοντες που προωθούν την αλλαγή στις ζωές των μελών μιας ομάδας. Πρόκειται για μια απαρίθμηση που προέκυψε από σχετικά πρόσφατη έρευνα που συμμετείχαν άνθρωποι που συμμετείχαν σε ομαδική ψυχοθεραπεία (διαφόρων κατευθύνσεων).
Με κόκκινο χρώμα φαίνεται ο παράγοντας, με λευκό ο ορισμός του και με μπλε οι χαρακτηριστικές εκφράσεις που συνήθως χρησιμοποιούν τα μέλη για να τον περιγράψουν.

1. Καθολικότητα (Αναγνώριση των κοινών προβλημάτων, μειωμένη αίσθηση της μοναδικότητας).
   "Όλοι έχουμε προβλήματα"
2. Ελπίδα (Αυξημένη αίσθηση αισιοδοξίας, όταν βλέπει κάποιος τους άλλους να βελτιώνονται)
   "Αν μπορούν να αλλάξουν οι άλλοι, τότε μπορώ κι εγώ"
3. Μάθηση μέσω νοερής συμμετοχής ή συνταύτιση (Αναπτύσσονται κοινωνικές δεξιότητες με το να προσέχει τους άλλους)
   "Βλέποντας τους άλλους να μιλούν για τα προβλήματά τους πήρα κουράγιο να μιλήσω κι εγώ"
4. Διαπροσωπική μάθηση (Αναπτύσσονται κοινωνικές δεξιότητες αλληλεπιδρώντας με τους άλλους)
   "Μαθαίνω να τα πηγαίνω καλά με τους άλλους"
5. Καθοδήγηση (Αποδοχή συμβουλών και προτάσεων από τα μέλη της ομάδας)
   "Τα μέλη της ομάδας μου δίνουν καλές συμβουλές"
6. Συνοχή (Η αίσθηση αποδοχής από τους άλλους)
   "Η ομάδα με δέχεται και με καταλαβαίνει"
7. Αυτο-αποκάλυψη (Αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών στους άλλους)
   "Νιώθω καλύτερα όταν μοιράζομαι πράγματα"
8. Κάθαρση (Απελευθέρωση συναισθημάτων που ζητούν διέξοδο)
   "Νιώθω καλά να βγάζω πράγματα που με βαραίνουν από μέσα μου"
9. Αλτρουισμός (Αυξημένη αίσθηση ικανότητας από την βοήθεια στους άλλους)
   "Το να βοηθώ άλλους μου έδωσε περισσότερο αυτοσεβασμό"
10. Αυτογνωσία (Αποκτιέται μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού)
    "Έμαθα πολλά για τον εαυτό μου"

Πηγή: Forsyth, D.R. (2003) Therapeutic groups. In Hogg, M. & Tindale, S. (eds.) Group Processes. London: Blackwell, (628 – 659). (στη σελίδα 643)
Επίσης στο: Forsyth, D.R. (1999) Group Dynamics. (3d edition). Pacific Grove, CA: Brooks Cole.
Απόδοση: Αποστόλης Αγγελόπουλος

Μια προσωπική εμπειρία

Μια μαρτυρία από το πώς βίωσε την ομαδική ψυχοθεραπεία ο John Cleese.

Πριν από δέκα χρόνια, δύο ήταν κυρίως οι λόγοι που με οδήγησαν στην ομαδική θεραπεία: Πρώτα πρώτα, δυο χρόνια με ταλαιπωρούσαν ήπια μα επίμονα συμπτώματα γρίπης που ο γιατρός μου δεν κατάφερνε να θεραπεύσει. Τελικά, μετά από πολλές γενικές εξετάσεις, μου είπε ότι τα συμπτώματα ήταν μάλλον ψυχοσωματικά και πως η ψυχολογική αντιμετώπισή τους ίσως αποδεικνυόταν πιο αποτελεσματική. Κι έπειτα, την ίδια εποχή, με βασάνιζαν προβλήματα στον πρώτο μου γάμο και είχα φτάσει στο συμπέρασμα ότι βρισκόμουν σε πολύ μεγάλη σύγχυση, ώστε να μην μπορώ να τα λύσω χωρίς εξωτερική βοήθεια. Σκεφτόμουν μάλιστα τότε πως δεν είχα τα απαραίτητα πνευματικά εφόδια για να καταλάβω τι συνέβαινε. Τώρα όμως καταλαβαίνω ότι μου έλειπαν και ορισμένες συναισθηματικές εμπειρίες που χρειαζόταν να βιώσω μες στην ομάδα, για να λύσω τα προβλήματά μου.
Φυσικά, δεν μπήκα με μεγάλο ενθουσιασμό στο Θαυμαστό Κόσμο των τρελογιατρών, γιατί είχα τις συνηθισμένες βρετανικές επιφυλάξεις απέναντι στην όλη υπόθεση της Ψυχιατρικής. Ωστόσο, μ’ όλες μου τις αμφιβολίες – για να μην πω τη δυσπιστία μου – άρχισα να πηγαίνω σε μια ομάδα θεραπείας της οποίας τη διεύθυνση είχαν ο Ρόμπιν Σκίνερ και η γυναίκα του Πρου, που δούλευαν μαζί ως συνθεραπευτές. Στην ομάδα συμμετείχαν άλλα επτά άτομα, ανάμεσά τους και μερικά ζευγάρια. Έτσι, κάθε Πέμπτη απόγευμα, και οι δέκα, καθισμένοι σε κύκλο, συζητούσαμε απλώς επί μιάμιση ώρα. Και αυτό συνεχίστηκε επί τριάμισι χρόνια! Τα μέλη της ομάδας φυσικά άλλαξαν στο μεταξύ. Όταν μερικοί ένιωθαν έτοιμοι να αποχωρήσουν, άλλοι, νεοσύλλεκτοι, έπαιρναν τις θέσεις τους.
Μετά από ένα χρόνο περίπου, ένιωσα ότι ζω την πιο ενδιαφέρουσα εμπειρία της ζωής μου από τότε που ενηλικιώθηκα. Όταν χαμηλώσαμε κάπως τα φράγματα ανάμεσά μας, διαπίστωσα πως τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας συμπεριφέρονταν πιο ελεύθερα και πιο ανοιχτόκαρδα απ’ ότι θα έλπιζε ποτέ κανείς να παρατηρήσει στη συνηθισμένη κοινωνική ζωή, εκτός ίσως από τρεις τέσσερις πολύ στενούς φίλους. Χωρίς να το θέλω να εκχυδαΐσω όσα συνέβαιναν στην ομάδα, θυμάμαι ότι σκεφτόμουν πως τα περισσότερα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά δράματα ωχριούσαν μπροστά τους, φαίνονταν τεχνητά και πολύ λίγο πειστικά. Η σκέψη αυτή ας μη δημιουργήσει την εντύπωση ότι προσπάθησα να κρατιέμαι σε απόσταση από τις συζητήσεις μας στην ομάδα. Κάθε άλλο. Συμμετείχα ενεργητικά σε όλα, και καθώς περνούσαν οι μήνες, βίωνα μια πολύ πλατιά κλίμακα από διαθέσεις και συγκινήσεις, μερικές ολότελα πρωτόγνωρες που δεν ήξερα πώς να τα βγάλω πέρα μαζί τους. Εκτός όμως απ’ αυτές τις συγκινησιακές εμπειρίες και μερικές ανακαλύψεις σχετικές με τον εαυτό μου – που δεν ταίριαζαν και τόσο με την εικόνα που είχα τότε για μένα τον ίδιο – με ξάφνιασε περισσότερο η διαπίστωση ότι πρώτη φορά αμφισβητούνταν ορισμένες απόψεις βαθιά ριζωμένες μέσα μου, όπως μερικά από τα βασικά αξιώματά μου για τις σχέσεις ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα. Όλα αυτά παραδίνονταν σε έναν νέο και εξαιρετικά αυστηρό έλεγχο, με αποτέλεσμα να αρχίσω να αναρωτιέμαι αν πραγματικά με βοήθησαν οι ιδέες με τις οποίες μεγάλωσα στο Ουέστον-σούπερ-Μέιρ.
Σήμερα, περίπου πέντε χρόνια μετά το τέλος αυτής της θεραπείας, δηλώνω χωρίς καμία επιφύλαξη ότι όσα με δίδαξε η ομάδα με βοήθησαν πάρα πολύ. Από τότε ζω μια πιο ευχάριστη ζωή. Οι εμπειρίες μου στην ομάδα με απελευθέρωσαν από όλα τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που με ταλαιπωρούσαν, όπως επίσης ελάττωσαν σημαντικά και τη σωματική ένταση. Νομίζω ότι η ομάδα με έμαθε να συμπάσχω περισσότερο με τους άλλους ανθρώπους, σε ορισμένες περιπτώσεις και να βοηθώ τους φίλους μου καλύτερα από πρώτα. Η θεραπεία με βοήθησε πολύ και επαγγελματικά, αφού μπορούσα τώρα να μελετάω βαθύτερα τους "ήρωές μου". Απόκτησα ευρύτητα πνεύματος και την ικανότητα να βλέπω με αλλιώτικο μάτι τη συμπεριφορά των ανθρώπων στην κοινωνία και την πολιτική και έτσι να καταλαβαίνω πράγματα που ως τότε μου φαίνονταν ακατανόητα. Αλλά, πάνω απ' όλα με ωφέλησε και με απελευθέρωσε, για να χαίρομαι καλύτερα τη ζωή, αφού τα όσα έμαθα στην ομάδα μου, μου επιτρέπουν να αντιμετωπίζω ευκολότερα τα προβλήματα που μου παρουσιάζονται, τα οποία μάλιστα τώρα παρουσιάζονται ελαχιστοποιημένα, απόηχος θα έλεγα των παλιών.

Ρόμπιν Σκίννερ, Τζον Κλιζ (1989) Οικογένεια: η σύγχρονη Οδύσσεια. Αθήνα: Κέδρος, σελ.9-10.

Παρακάτω θα βρείτε ερωτήσεις που συχνά έχουν όσοι σκέπτονται να ξεκινήσουν ψυχοθεραπεία. Έχω προσπαθήσει να δώσω, σύντομες και περιεκτικές απαντήσεις, με σκοπό κυρίως να σας βοηθήσω να καλλιεργήσετε περισσότερο την αντίληψη που έχετε για την ψυχοθεραπεία. Δεν είναι καλό να είμαστε δέσμιοι της υπο-πληροφόρησης και των κοινωνικών στερεοτύπων. Ωστόσο, καμία από αυτές τις απαντήσεις δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ζωντανό διάλογο και την ανθρώπινη επαφή.

Μπορείτε επίσης να μου προτείνετε τις δικές ερωτήσεις ή ακόμη και απαντήσεις μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τις πιο αξιόλογες θα τις καταχωρήσω σε αυτή την σελίδα ανώνυμα (ή επώνυμα αν το επιθυμείτε).

• Τι είναι η ψυχοθεραπεία;
• Ποια είδη θεραπείας υπάρχουν;
• Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας;
• Είναι αποτελεσματική η ψυχοθεραπεία;
• Πως μπορώ να ξέρω ποια θεραπεία μου ταιριάζει;
• Θα με βοηθήσει η ψυχοθεραπεία;
• Αν κάνω ψυχοθεραπεία αυτό σημαίνει ότι είμαι "ψυχικά άρρωστος";
• Τι θα κερδίσω αν κάνω ψυχοθεραπεία;
• Υπάρχουν δυσκολίες ή επιπλοκές;
• Πόσος χρόνος χρειάζεται για να ολοκληρώσει κανείς μια ψυχοθεραπεία;
• Πόσο συχνές είναι οι συνεδρίες και πόση ώρα διαρκούν;
• Είναι ακριβή η ψυχοθεραπεία;
• Ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου στην ψυχοθεραπεία;
• Αν κάνω ψυχοθεραπεία θα επηρεαστούν οι δικοί μου άνθρωποι;
• Πως μπορώ να φέρω κάποιο μέλος της οικογένειάς μου για ψυχοθεραπεία;
• Μπορεί η ψυχοθεραπεία να με κάνει να αλλάξω σεξουαλικές προτιμήσεις;
• Μπορώ να διακόψω, αν νιώσω ότι δεν με βοηθά η ψυχοθεραπεία;
• Χρειάζεται να πάρω φαρμακευτική αγωγή;
• Πως είναι η ομάδα;
• Θα υπάρχουν και άλλοι με παρόμοια προβλήματα στην ομάδα;
• Αν κάποιος κάνει ατομική θεραπεία, μπορεί να κάνει και ομαδική;
• Ποιοι άνθρωποι κάνουν ομαδική ψυχοθεραπεία;
• Τι θα γίνει αν ντρέπομαι να μιλήσω;
• Πως μπορώ να ξέρω ότι ο θεραπευτής είναι καλός;

Τι είναι η ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια ανθρώπινη σχέση. Μιλάμε, ακούμε και κατανοούμε με ποιο τρόπο σχετιζόμαστε. Μέσα σε αυτή την πορεία ανακαλύπτουμε περισσότερα πράγματα για τον εαυτό μας. Κυρίως όμως εκφράζουμε τα συναισθήματα μας και μέσω αυτής της εμπειρίας "διορθώνουμε" ή κάνουμε πληρέστερο τον πληγωμένο μας συναισθηματικό κόσμο.
Κάθε συνεδρία δίνει τη δυνατότητα να πούμε την ιστορία μας και να είμαστε σίγουροι ότι κάποιος θα μας ακούσει με ενδιαφέρον και φροντίδα. Το πιο σημαντικό μέρος αυτής της διαδικασίας είναι η εγκαθίδρυση μιας "συμμαχίας" με τον θεραπευτή ή τον θεραπευτή και τα άλλα μέλη της ομάδας.    ⬆

---

Ποια είδη θεραπείας υπάρχουν;

Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές τεχνικές. Κάθε ψυχοθεραπευτής έχει εκπαιδευτεί στα πλαίσια κάποιας συγκεκριμένης φιλοσοφίας η οποία και ορίζει τα "εργαλεία" εργασίας του και τον τρόπο που επεξεργάζεται το κλινικό υλικό. Οι δημοφιλέστερες θεραπευτικές τεχνικές είναι: Η ψυχανάλυση και η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, ο συμπεριφορισμός, η γνωσιακή, η συστημική κ.α. είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό πλαίσιο.
Εγώ είμαι Ομαδικός Αναλυτής. Η εκπαίδευσή μου και η εμπειρία μου επιτρέπουν να εργάζομαι ψυχοδυναμικά. Να ανακαλύπτουμε δηλαδή μέσω του λόγου και της ανταλλαγής συναισθημάτων τις εσωτερικές συγκρούσεις. Αυτές οι εσωτερικές συγκρούσεις ευθύνονται συνήθως για τα άμεσα προβλήματα μας και η συνειδητοποίησή τους μας βοηθά να βρίσκουμε τρόπους να αλλάζουμε. Αυτό γίνεται μέσα σε ατομικές και ομαδικές συνεδρίες (50 και 90 λεπτών αντίστοιχα) σε εβδομαδιαία συχνότητα συνήθως.   ⬆

---

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας;

Και η ομαδική και η ατομική ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματικές.
Η ομάδα είναι ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τα μέλη της. Μέσα σε αυτήν μας δίνεται η ευκαιρία να δούμε μέσα από πολλές διαφορετικές οπτικές τους τρόπους που σχετιζόμαστε με τους άλλους. Τα συναισθήματα οι ιδέες και οι συμπεριφορές που αναπτύσσουμε μέσα στην ομάδα, αναλύονται με τέτοιο τρόπο που να καταλαβαίνουμε τη σημασία τους τη στιγμή που προκύπτουν (εδώ και τώρα). Η συμμετοχή σε μια πολυσυλλεκτική και υποστηρικτική ομάδα είναι μια πλούσια συναισθηματική κατάσταση και κυρίως μια θεραπευτική εμπειρία.
Στην ατομική θεραπεία μπορεί να εστιάσουμε περισσότερο στην ανάλυση εμπειριών από το παρελθόν μας. Επίσης η αλληλεπίδραση περιορίζεται στην κατάσταση ένας προς έναν ή "πρόσωπο με πρόσωπο".    ⬆

---

Είναι αποτελεσματική η ψυχοθεραπεία;

Έχουν γίνει πολλές έρευνες που αποδεικνύουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική. Ωστόσο η ψυχοθεραπεία είναι καταλυτική ανάλογα με το πόσο κάποιος θέλει πραγματικά να αλλάξει. Η ψυχοθεραπεία δεν "εφαρμόζεται" σε κάποιον. Η ψυχοθεραπευτική δουλειά γίνεται με τον θεραπευόμενο και από τον θεραπευόμενο.   ⬆

---

Πως μπορώ να ξέρω ποια θεραπεία μου ταιριάζει;

Συνήθως η πρώτη συνεδρία είναι αναγνωριστική. Καλό είναι να αναφέρετε στον θεραπευτή τα προβλήματα που σας κινητοποίησαν, τα ψυχιατρικό ιστορικό σας (αν υπάρχει) και κάποια σημαντικά στοιχεία του ιατρικού ιστορικού σας, καθώς και να προσπαθήσετε να παρουσιάσετε τον εαυτό σας. Ο θεραπευτής μπορεί να καταλάβει και να σας κατευθύνει ανάλογα ή και να σας παραπέμψει κάπου αλλού αν αυτό ενδείκνυται στην περίπτωσή σας.
Εγώ θεωρώ ότι κάποιες συναντήσεις (συνήθως 6) είναι αρκετές για έναν θεραπευόμενο για να καταλάβει αν μπορεί να συνεχίσει με τον τρόπο που εργάζεται ο θεραπευτής του, αν μπορεί να τον εμπιστευτεί και αν πραγματικά θέλει να προχωρήσει.   ⬆

---

Θα με βοηθήσει η ψυχοθεραπεία;

Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ήδη πολύ καλύτερα μετά από μερικές συνεδρίες, μιας και τα ψυχολογικά συμπτώματα ανακουφίζονται σχετικά γρήγορα (ανάλογα πάντα με τη βαρύτητά τους). Σε άλλες περιπτώσεις η ανακούφιση έρχεται λίγο αργότερα.
Η αλλαγή όμως που κάποιος θα ήθελε να έχει στις σχέσεις του, τη νοοτροπία ή τις συμπεριφορές του είναι κάτι που θα πρέπει ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος να εκτιμήσει. Αν έχετε θέσει ρεαλιστικούς στόχους τότε η ψυχοθεραπεία πιθανότατα θα σας ωφελήσει.    ⬆

---

Αν κάνω ψυχοθεραπεία αυτό σημαίνει ότι είμαι "ψυχικά άρρωστος";

Η ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν συναισθηματικές δυσκολίες. Συνήθως αυτές σχετίζονται με την προσωπική μας εξέλιξη μέσα στα χρόνια της ζωής μας, πολλές φορές από την παιδική μας ηλικία. Στόχος μας είναι να εμβαθύνουμε περισσότερο στα συναισθήματά, τις συγκρούσεις και τα άγχη που κρύβονται πίσω από αυτές τις δυσκολίες.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια υγιής προσπάθεια να ανακαλύψουμε και να αλλάξουμε τον εαυτό μας. Είναι επίσης μια έξυπνη αντίδραση στις δυσκολίες, γιατί αξιοποιούμε τη βοήθεια που μπορεί να μας δοθεί (αντί να υποφέρουμε μόνοι μας). Σε αυτή την προσπάθεια αποκτούμε περισσότερο σθένος και αυτοπεποίθηση.   ⬆

---

Τι θα κερδίσω αν κάνω ψυχοθεραπεία;

Οι έρευνες που έχουν γίνει έχουν αποδείξει ότι η ψυχοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην μείωση και ανακούφιση των συμπτωμάτων, στην βελτίωση των σχέσεων και στην βελτίωση της αυτόεκτίμησης. Κάθε άνθρωπος όμως είναι διαφορετικός και πολλές φορές είναι αδύνατο να προσδιορίσει κανείς από πριν τι θα αισθανθεί ως βελτίωση μετά από μια τέτοια διαδικασία. Το ταξίδι πολλές φορές είναι πολυτιμότερο από τον στόχο. Τα οφέλη που αποκομίζει κανείς από την ψυχοθεραπεία συνεχίζουν να λειτουργούν μέσα μας για πολύ καιρό μετά την τελευταία συνεδρία.    ⬆

---

Υπάρχουν δυσκολίες ή επιπλοκές;

Υπάρχει η πιθανότητα να εμφανιστούν δυσκολίες που αφορούν κυρίως προβλήματα του θεραπευόμενου που δεν συμβαδίζουν με την ψυχοθεραπεία, όταν αυτά διαιωνίζονται ή διογκώνονται. Μπορεί τότε να χρειαστεί να διακόψει τη θεραπεία ή να αλλάξει θεραπευτική αντιμετώπιση.
Συνήθως τέτοιες επιπλοκές μπορεί να συμβούν όταν ο θεραπευόμενος αρνείται επί μακρόν να ελέγξει οικείες μεν, καταστροφικές δε, συμπεριφορές του (όπως π.χ. η χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ, βίαιες εξάρσεις κ.α.).    ⬆

---

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να ολοκληρώσει κανείς μια ψυχοθεραπεία;

Ο χρόνος που χρειάζεται έχει σχέση με το ποια θεραπεία έχετε επιλέξει. Αν ακολουθείτε κάποια βραχεία θεραπεία μπορεί να χρειαστούν κάποιοι μήνες. Στις θεραπείες βάθους, όπως η ψυχοδυναμική, όπου το εγώ εκπαιδεύεται συστηματικά σε νέους τρόπου αντιμετώπισης της πραγματικότητας η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει κάποια χρόνια (τουλάχιστον 3 - 4).    ⬆

---

Πόσο συχνές είναι οι συνεδρίες και πόση ώρα διαρκούν;

Με τον τρόπο που εργάζομαι εγώ, οι ομάδες συναντιούνται μία φορά την εβδομάδα. Οι ατομικές συνεδρίες είναι επίσης εβδομαδιαίες, μπορούν όμως να είναι αραιότερες ή και συχνότερες ανάλογα με την περίπτωση. Οι ατομικές συνεδρίες διαρκούν 50 λεπτά. Οι συνεδρίες των ομάδων διαρκούν 90 λεπτά.    ⬆

---

Είναι ακριβή η ψυχοθεραπεία;

Το κόστος μιας ψυχοθεραπείας συνήθως είναι πολύ χαμηλότερο από τη ζημία που έχει κάποιος στα εισοδήματά του από τα ψυχολογικά του προβλήματα. Στη ζημία δεν περιλαμβάνονται μόνο τα έξοδα νοσηλείας (ψυχιατρικών και μη) που θα εξοικονομήσει κανείς. Θα πρέπει να υπολογιστούν χαμένες εργατοώρες, εργασιακές δυσλειτουργίες, κόστος βοηθητικών υπηρεσιών, κόστος ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικά) κ.α. Τίποτα όμως δεν συγκρίνεται με το ανθρώπινο κόστος της προσωπικής δυστυχίας και της έλλειψης ελπίδας που πολλές φορές βιώνουμε λόγω προβλημάτων.
Η ψυχοθεραπεία είναι μια πολύ εξειδικευμένη εργασία, η άσκηση της οποίας προϋποθέτει πολύχρονη εκπαίδευση και ψυχοθεραπεία του ίδιου του θεραπευτή, πέρα από τις βασικές ή άλλες μεταπτυχιακές σπουδές του. Είναι λογικό να αμείβεται ανάλογα.
Από τις θεραπείες βάθους, η ομαδική ανάλυση σίγουρα είναι η πιο οικονομική. Το κόστος της θεραπείας σε ομάδα είναι το μισό σε σχέση με τις ατομικές συνεδρίες, ενώ στην ομάδα προσφέρεται σχεδόν ο διπλάσιος χρόνος (90 λεπτά / εβδομάδα).   ⬆

---

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις μου στην ψυχοθεραπεία;

Οι υποχρεώσεις του θεραπευόμενου ορίζονται από κοινού με το θεραπευτή σε αυτό που ονομάζουμε "θεραπευτικό συμβόλαιο". Τα βασικά στοιχεία είναι η απαγόρευση της βίας, η συστηματική συμμετοχή, η συνέπεια σχετικά με την οικονομική συμφωνία που έχει γίνει και – στην περίπτωση της ομάδας – η τήρηση της εχεμύθειας για τα λεγόμενα στην ομαδική συνεδρία. Είτε κάνει κανείς ατομική είτε ομαδική θεραπεία θα πρέπει να υπολογίσει ότι θα κάνει διακοπές έναν μήνα το καλοκαίρι (τον Αύγουστο) και 15 μέρες στις γιορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα, για να οργανώσει και την άδειά του ανάλογα.   ⬆

---

Αν κάνω ψυχοθεραπεία θα επηρεαστούν οι δικοί μου άνθρωποι;

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας συνήθως αλλά ζει ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας και αυτό επηρεάζει κάπως τις σχέσεις. Όταν αλλάζουμε, αλλάζουν και οι σχέσεις μας. Τις περισσότερες φορές αυτό είναι και αναγκαίο.
Πολλά από τα προβλήματά μας οφείλονται σε ένα βαθμό και σε κάποιες "ισορροπίες" που έχουμε μάθει στη ζωή μας να υπηρετούμε με συναισθηματικό κόστος. Σημαντικές σχέσεις της ζωής μας δεν μπορούν παρά να επηρεάζονται θετικά όταν γινόμαστε πιο ασφαλείς, πιο δημιουργικοί και πιο δυνατοί. Θα πρέπει όμως να ξέρετε ότι πολλές φορές θα χρειαστεί να χειριστείτε συγκρουσιακές καταστάσεις σε αυτή την πορεία.   ⬆

---

Πως μπορώ να φέρω κάποιο μέλος της οικογένειάς μου για ψυχοθεραπεία;

Πολλοί απευθύνονται σε ψυχοθεραπευτές με σκοπό να ζητήσουν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα που εμφανίστηκε σε κάποιο κοντινό τους πρόσωπο. Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για εξαρτήσεις ή ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εμπλεκόμενος είτε δεν τις συνειδητοποιεί, είτε αρνείται εξειδικευμένη βοήθεια. Σε κάθε περίπτωση αυτός που απευθύνεται για βοήθεια είναι εκείνος που έχει τις περισσότερες δυνάμεις, την μεγαλύτερη ευαισθησία και το περισσότερο βάρος μέσα στην οικογένεια. Γι' αυτό και έχει τεράστια σημασία να συμφωνήσει με τον ψυχοθεραπευτή για την πραγματοποίηση κάποιου αριθμού συνεδριών με πρώτο στόχο την ψυχολογική του στήριξη. Σε αυτές τις συνεδρίες θα διαπραγματευτεί τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζει το πρόβλημα μέσα στην οικογένεια και πιθανώς θα αλλάξει κάποια στοιχεία στην συμπεριφορά του προς το συγκεκριμένο μέλος. Τις περισσότερες φορές αυτό αποδίδει και – αν τελικά υπάρχει λόγος ψυχολογικής βοήθειας – το εμπλεκόμενο μέλος της οικογένειας πείθεται να απευθυνθεί. Θα πρέπει πάντως να ξέρετε ότι οι ψυχολογικές υπηρεσίες και δη η ψυχοθεραπεία πρέπει να προσφέρονται μόνο σε όσους τις αποζητούν με τη θέλησή τους. Δεν γίνονται καταναγκαστικά.   ⬆

---

Μπορεί η ψυχοθεραπεία να με κάνει να αλλάξω σεξουαλικές προτιμήσεις;

Πολλοί – κυρίως άντρες – φοβούνται ότι αν αρχίσουν να ψάχνουν μέσα τους θα είναι ευάλωτοι και ανησυχούν μήπως κατά τη διάρκεια της θεραπείας επηρεαστούν ή ανακαλύψουν κάποια κρυμμένη πτυχή ως προς την σεξουαλικότητά τους. Οι φόβοι αυτοί προέρχονται από το ότι έχουμε μάθει στη ζωή μας να είμαστε συγκρατημένοι ως προς τα συναισθήματά μας και να μην τα εκδηλώνουμε. Θεωρούμε τη συναισθηματικότητα ως ένδειξη αδυναμίας και ευαλωτότητας σε έναν κόσμο ανταγωνιστικό που εκτιμά τη δύναμη και την επιβολή. Δυστυχώς έχουμε συνδέσει και το σεξ με αυτά τα φαινόμενα.
Ο ψυχοθεραπευτής δεν επιβάλλεται ούτε επηρεάζει, αντίθετα σέβεται τις επιθυμίες και αναδεικνύει τις δυνατότητες των θεραπευόμενών του να διαχειρίζονται τη ζωή τους.    ⬆

---

Μπορώ να διακόψω, αν νιώσω ότι δεν με βοηθά η ψυχοθεραπεία;

Υπάρχει πάντα η δυνατότητα να διακόψει κανείς τη θεραπεία του αν θέλει. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι η ψυχοθεραπεία γίνεται μόνο εθελοντικά. Ωστόσο κάποιες φορές η τάση μας να σταματήσουμε, έχει ιδιαίτερη σημασία για την πορεία της θεραπείας. Είναι καλό να συζητήσει κανείς με τον θεραπευτή του τις δυσκολίες που έχει πριν αποφασίσει να διακόψει. Εν τέλει, η οριστική απόφαση είναι δική σας. Η εμπειρία ωστόσο δείχνει ότι είναι καλό να αφήνετε λίγο χρόνο στην επεξεργασία των θεμάτων που σας απασχολούν πριν διακόψετε.    ⬆

---

Χρειάζεται να πάρω φαρμακευτική αγωγή;

Υπάρχει μια στρεβλή αντίληψη σχετικά με τα λεγόμενα ψυχοφάρμακα. Κάποιοι τα θεωρούν τη μόνη λύση για τα ψυχολογικά συμπτώματα, άλλοι πάλι τα απορρίπτουν χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η φαρμακευτική αγωγή δίνεται ανάλογα με την περίπτωση, μόνο όταν κρίνεται απολύτως αναγκαία και μόνο από ειδικευμένο ιατρό (ψυχίατρο ή νευρολόγο – ψυχίατρο) κατόπιν συγκεκριμένης διάγνωσης. Εγώ ως ψυχολόγος δεν μπορώ να χορηγήσω φαρμακευτική αγωγή, συνεργάζομαι όμως με ειδικευμένους ιατρούς στους οποίους μπορώ να παραπέμψω κάποιον, και να συνεργαστώ μαζί τους καθ΄ όλη τη διάρκεια της ψυχοθεραπείας.
Το καλύτερο θα ήταν να συζητήσετε με τον θεραπευτή σας για τα φάρμακα που πιθανώς ήδη παίρνετε ή για τους λόγους για τους οποίους θα θέλατε να ξεκινήσετε φαρμακευτική αγωγή. Η ψυχολογική διάγνωση σε κάθε περίπτωση θα δείξει αν η φαρμακευτική αγωγή θεωρείται αναγκαία για την ψυχοθεραπεία.    ⬆

---

Πως είναι η ομάδα;

Ο θεραπευτής ή καλύτερα ο συντονιστής της ομάδας επιλέγει τα μέλη της ομάδας (συνήθως από 4 μέχρι 9) με κριτήριο το πόσο μπορούν να βοηθηθούν και να βοηθήσουν στην ομαδική διαδικασία. Οι ομάδες είναι όλες διαφορετικές μεταξύ τους όπως ακριβώς και τα ανθρώπινα πρόσωπα. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι ενθαρρύνουν την άμεση και ειλικρινή επικοινωνία και ο συντονιστής (ή οι συντονιστές) διευκολύνουν τα μέλη να αναγνωρίσουν τα προσωπικά τους προβλήματα μέσω της αλληλεπίδρασης στην ομάδα.    ⬆

---

Θα υπάρχουν και άλλοι με παρόμοια προβλήματα στην ομάδα;

Ο συντονιστής της ομάδας επιλέγει τα μέλη μιας ομάδας με επιστημονικά κριτήρια. Επίσης τα μέλη μιας ομάδας επιλέγονται έτσι, που να έχουν τη δυνατότητα να μάθουν ο ένας από τον άλλο. Κάποια μέλη βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις στη ζωή τους, ενώ άλλα εντελώς διαφορετικές. Στην πραγματικότητα τα διαφορετικά βιώματα είναι που δίνουν τη δυνατότητα στα μέλη να αλληλοβοηθούνται.   ⬆

---

Αν κάποιος κάνει ατομική θεραπεία, μπορεί να κάνει και ομαδική;

Η ομαδική θεραπεία είναι μια πλήρης θεραπεία. Για κάποιους, ωστόσο, είναι προτιμότερο να επεξεργάζονται θέματα και σε ατομικό και σε ομαδικό πλαίσιο. Με τον τρόπο που εργάζομαι εγώ οι ατομικές συνεδρίες εισάγουν κάποιον στην προβληματική της ψυχοθεραπείας και τον διευκολύνουν να κατανοήσει τι ακριβώς ζητά από τη θεραπεία του. Τότε μπορεί να προχωρήσει στην ομαδική ψυχοθεραπεία και σε εύλογο χρονικό διάστημα (αφού νιώσει ότι εμπιστεύεται την ομάδα) μπορεί να ολοκληρώσει τις ατομικές συνεδρίες. Ο χρόνος που χρειάζεται γι αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες - δεν είναι όμως καλό να παρατείνεται αυτό το διάστημα.   ⬆

---

Ποιοι άνθρωποι κάνουν ομαδική ψυχοθεραπεία;

Η ομαδική ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, είτε αυτοί έχουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, είτε συγκεκριμένες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις να αντιμετωπίσουν (όπως κατάθλιψη και άλλες συναισθηματικές διαταραχές, εξαρτήσεις, παθολογικά πένθη, προβλήματα που σχετίζονται με ιδιαίτερες συμπεριφορές, σωματικές ασθένειες κ.α.).
Όλοι όμως αυτοί που κάνουν ομαδική ψυχοθεραπεία, άσχετα με τη διάγνωση που μπορεί να έχουν λάβει, είναι άνθρωποι που σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής τους αναζήτησαν την αποδοχή και τη στήριξη για να καλλιεργήσουν περισσότερο τον εαυτό τους.   ⬆

---

Τι θα γίνει αν ντρέπομαι να μιλήσω;

Στις ομάδες οι πρώτες συναντήσεις τις περισσότερες φορές συνοδεύονται από αμηχανία και δεν είναι σπάνιο τα νέα μέλη να δείχνουν κάποια συστολή. Σύντομα όλως αρχίζουν να μεταλλάσσονται τα συναισθήματά μας, να εμπλουτίζονται με ενδιαφέρον και αναπτύσσουμε ολοένα και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Κανείς δεν ζητά από τα νέα μέλη να έχουν την αυτοπεποίθηση και τη σιγουριά που έχουν οι πιο έμπειροι. Ούτε ζητά κανείς να αυτόαποκαλυπτόμαστε σε μια ομάδα που δεν έχουμε ακόμη προλάβει να εγκαταστήσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης. Κάθε μέλος έχει το χρόνο του για να εμπιστευτεί και να λειτουργήσει με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα στην ομάδα.   ⬆

---

Πως μπορώ να ξέρω ότι ο θεραπευτής είναι καλός;

Είναι σημαντικό κατ' αρχήν να ξέρουμε ότι ο θεραπευτής μας είναι ειδικά και επαγγελματικά εκπαιδευμένος στην ψυχοθεραπεία και δη στην ομαδική – πέρα από τις βασικές του σπουδές στην ψυχολογία, την ψυχιατρική κ.λπ. Σε αυτήν την περίπτωση οι συμμετοχές του ως μέλος σε ανάλογες επαγγελματικές ενώσεις πιστοποιούν την εκπαίδευσή του. Παρ' όλα αυτά επειδή η ψυχοθεραπευτική σχέση έχει πολλά προσωπικά χαρακτηριστικά, έχει σημασία η αίσθηση που έχει κανείς για τον θεραπευτή του, αφού βεβαιωθεί για τα προσόντα του. Αν κάποιος νιώθει εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του θεραπευτή του και ασφάλεια για το πλαίσιο της συνεργασίας τους τότε αυτό είναι αρκετό για να τον επιλέξει.   ⬆